Соңғы жылдары Түркістан облысы әлеуметтік-экономикалық өсімнің жаңа кезеңіне аяқ басты. Аграрлық өңір ретінде танымал аймақ енді өнеркәсіптік өндіріс пен инвестициялық жобаларға басымдық беріп, индустрияландыру арқылы экономиканы әртараптандыру жолын таңдады. Бұл бағыттағы нақты істердің жарқын көрінісі – Жетісай ауданындағы индустриалды аймақтың құрылуы мен іске асырылып жатқан өндірістік жобалар.
Жетісай индустриалды аймағы: Ауылдық өңірдің өндірістік серпіні
Түркістан облысының оңтүстігінде орналасқан Жетісай ауданы дәстүрлі түрде ауыл шаруашылығымен айналысатын өңір ретінде танымал. Алайда соңғы жылдары ауданда индустрияландыру процесі нақты іске көшті. Бұл бастаманың айқын дәлелі – Асықата кентінен 59 гектар жер аумағына орналасқан «Жетісай» индустриалды аймағының құрылуы.
Аталған аймаққа инфрақұрылым тарту жұмыстары үшін жобалау-сметалық құжаттар әзірленіп жатыр. 2025 жылға дейін жалпы құны 33 млрд теңгеге 11 жобаны жүзеге асыру жоспарланған. Бұл жобалар толығымен іске асқанда 1 870 жаңа жұмыс орны ашылмақ. Қазірдің өзінде 4 жоба мақұлданып, құрылыс жұмыстары басталып кеткен.
Жетісай ауданының әкімі Серік Мамытов атап өткендей, бұл жобалар өңір экономикасына тың серпін беріп, өңдеу өнеркәсібін дамытуға үлкен үлес қосады.
Жаңа өндіріс ошақтары мен кәсіпорындар
Қазіргі таңда Жетісай индустриалды аймағында келесі кәсіпорындар құрылысты бастап кеткен:
«TST Zhetysai Group» ЖШС – мақта өңдеу зауыты мен жіп иіру фабрикасы;
«Агро Сүт» – сүт өңдеу зауыты;
«Бирлик – Е» – мақта өңдеу кәсіпорны;
«Altyn Kun Group» – полиэтилен қалдықтарын өңдеу мен су үнемдеу жабдықтарын шығару зауыты.
2024 жылы Жетісай ауданында құны 4,3 млрд теңгені құрайтын 8 инвестициялық жоба жүзеге асып, 262 жаңа жұмыс орны ашылған болатын. Бұл үрдіс 2025 жылы да жалғасып, ауданның экономикалық көрсеткіштері едәуір жақсарып отыр.
Экономикалық өсімнің нақты көрсеткіштері
Жетісай ауданының жалпы өңірлік өнім көлемі 2025 жылы 190,1 млрд теңгеге жетуі жоспарланып отыр. Салыстырмалы түрде 2024 жылдың қорытындысында бұл көрсеткіш 184,1 млрд теңгені құрап, өткен жылмен салыстырғанда 10 млрд теңгеге артық орындалған. Ал өнеркәсіп өнімі 18,4 млрд теңгеге жетіп, 2023 жылмен салыстырғанда 3,6 млрд теңгеге өскен. 2025 жылы бұл көрсеткішті 21,2 млрд теңгеге жеткізу жоспарланған.
Инвестиция тарту көрсеткіштері де жоғары. 2024 жылы ауданда 43,7 млрд теңге инвестиция тартылып, 2023 жылмен салыстырғанда 18,4 млрд теңгеге артық нәтиже көрсетілді.
Ауыл шаруашылығы – аудан экономикасының тірегі
Жетісай – ауыл шаруашылығы бағытындағы ірі өңір. Мұнда 10 мыңға жуық шаруа қожалығы жұмыс істейді. Жалпы 79,2 мың гектар жерге ауыл шаруашылығы дақылдары егілген. Мақта, бақша өнімдері, көкөніс, дәнді-бұршақты және мал азықтық дақылдар – негізгі бағыттар.
2024 жылы 1,2 мың га жерге ерте пісетін қырыққабат егіліп, 40 мың тоннадан астам өнім алынды;
Өткен жылы 110 мың тонна мақта, 549 мың тонна бақша, 88,8 мың тонна көкөніс өндірілген;
Ауыл шаруашылығы өнімдерінің бір бөлігі Ресей, Белоруссия, Қырғызстан және Қазақстанның ірі қалаларына экспортталуда.
Аймақтағы 321 шаруа қожалығы 1,2 мың гектар жерден екі рет өнім алу жобасын іске асыруда, бұл да өнімділікті арттырудың тиімді жолы болып отыр.
«Ауыл – Ел бесігі» және инфрақұрылымдық дамулар
Жетісай ауданы инфрақұрылымдық дамуға да айтарлықтай көңіл бөліп отыр. «Ауыл – Ел бесігі» жобасы аясында 2,5 млрд теңгеге 15 жоба іске асуда. Бұл жобалар ауылдарды газдандыру, жол жөндеу, мәдени нысандарды жаңғыртуға бағытталған.
Ауданды табиғи газбен қамту 81,9% деңгейінде, жыл соңына дейін бұл көрсеткіш 86,6% болады деп күтілуде;
Ауыз сумен қамту көрсеткіші – 100%.
Түркістан облысындағы индустриалды аймақтар жүйесі
Облыс көлемінде 14 индустриалды аймақ жұмыс істейді. 2024 жылы жаңадан 5 индустриалды аймақ іске қосылды:
Аймақ атауы Аумағы (га)
Жетісай 59
Отырар 85
Арыс 30
Қарамұрт 523,9
Шардара-2 46,1
Жалпы бұл аймақтарда 129 млрд теңгені құрайтын 84 жоба жоспарланған. 2024 жылы 17 жоба іске қосылып, 49,7 млрд теңге игеріледі деп күтілуде.
«Шағын өнеркәсіптік парк» – жаңа өндірістік модель
Сауран ауданында іске асқан «Шағын өнеркәсіптік парк» – өңірлік өнеркәсіп дамытудың жаңа моделі. Жоба аясында 152 өндірістік ғимарат салынып, 308 млрд теңге инвестиция тарту көзделуде. Бұл бастама 6 040 жұмыс орнын ашуға мүмкіндік береді.
Қазірдің өзінде 11 жоба іске қосылып, 790 адам жұмыспен қамтылған;
2025 жылдың соңына дейін 2 000 жұмыс орны құрылмақ;
Қытай компаниясымен бірлесіп ауыл шаруашылығы дрондарын өндіретін зауыт іске қосылмақ;
UBC компаниясы 60 млн еуроға тоңазытқыш шығаратын зауытты іске қосуда.
Бұл жобаның мультипликативтік әсерін ескере отырып, басқа аудандарда да (Бәйдібек, Келес, Ордабасы, Түлкібас, Сайрам, Сарыағаш) осындай өндірістік парктер құру жұмыстары жүргізілуде.
Түркістан облысы аграрлық өңірден өнеркәсіптік, инвестициялық және логистикалық әлеуеті жоғары аймаққа айналуда. Жетісай индустриалды аймағының құрылуы – осы трансформацияның жарқын үлгісі. Аталған аймақ өндірістік қуаттылықты арттырып қана қоймай, жаңа жұмыс орындарын құру, экспорттық әлеуетті өсіру және ауылдық өңірлердің инфрақұрылымын жақсарту жолындағы нақты қадам.
Өңірде басталған жобалар мен тартылған инвестициялар – Түркістан облысының тұрақты әрі инклюзивті экономикалық дамуының кепілі. Бұл даму бағыты өңір халқының тұрмыс сапасын арттыруға, жастарға жұмыс ұсынуға және елдің өнеркәсіптік картасында Түркістанның лайықты орнын қамтамасыз етуге бағытталған стратегиялық шешім болып отыр.
