Түлкібас ауданы бүгінде Оңтүстік Қазақстанның қарқынды дамып келе жатқан өңірлерінің бірі ретінде қалыптасып отыр. Аудан экономикасының негізі – ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп пен шағын және орта кәсіпкерлік, сондай-ақ туризм салалары. Соңғы жылдары бұл бағыттарда жүйелі жобалар қолға алынып, жаңа өндіріс ошақтары мен инфрақұрылымдық нысандар ашылуда. Бұл – ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуына серпін беріп қана қоймай, жергілікті халықты тұрақты жұмыспен қамтуға мүмкіндік туғызып отыр.
«Grand Flour Industry» ЖШС – өңірлік және халықаралық нарыққа бағытталған өндіріс
Түлкібас кентінде орналасқан «Grand Flour Industry» ЖШС – жоғары және бірінші сортты ұн мен мал азығын өндіретін маңызды кәсіпорын. Зауыт жылына 800-1000 тонна өнім өндіреді. «ARDA Түлкібас» брендімен танылған өнімдер Оңтүстік Қазақстанның үш өңіріне және Өзбекстан нарығына экспортталуда.
Жуырда кәсіпорын ағымдағы жөндеуден өтіп, өз жұмысын қайта бастады. Аудан әкімі Асқар Естібаев зауытқа арнайы барып, өндіріс процесімен танысып, өнім сапасын тексерді. Әкім кәсіпорынның өндірістік қуатын арттыру жөнінде ұсыныстар беріп, әкімдік тарапынан қолдау көрсетуге дайын екендігін жеткізді. Бүгінгі таңда зауыт тәулігіне 150 тонна ұн шығара алады, 23 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Бұл – аудан халқы үшін маңызды әлеуметтік-экономикалық қолдау.
Азық-түлік инфрақұрылымын жетілдіру – тұрақты дамудың негізі
Ауданның азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында «Мұрагер» ЖШС-нің 3000 тоннаға арналған көкөніс сақтау қоймасы маңызды нысандардың бірі саналады. Аудан басшысы бұл қойманың қазіргі жағдайын сараптап, оны жаңғырту мәселесін көтерді. Жауапты мамандармен бірлесе отырып, қойманы қалпына келтіру және тиімді пайдалану бағытындағы нақты ұсыныстар әзірлеу тапсырылды. Бұл инфрақұрылым – ауыл шаруашылығы өнімдерінің сақталу мерзімін ұзартуға, шығындарды азайтуға мүмкіндік береді.
Өңірлік экономика – нақты сандармен
2025 жылдың алғашқы алты айында Түлкібас ауданының жалпы өңірлік өнімі 37,3 млрд теңгені құрап, 19,6%-ға өскен. Оның ішінде:
47,4% – ауыл шаруашылығы, 25,3% – өнеркәсіп, 17,5% – сауда, 9,8% – құрылыс саласына тиесілі.
Жан басына шаққандағы жалпы өңірлік өнім 356 мың теңгені құрап, 49,6% өсім көрсетті. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемі 17,7 млрд теңгеге жетсе, оның 17,2 млрд теңгесі – мал шаруашылығының үлесінде. Жыл соңына дейін бұл көрсеткішті 59,6 млрд теңгеге жеткізу жоспарланып отыр.
2023 жылдың қорытындысы бойынша ауданның жалпы өңірлік өнімі 99,5 млрд теңгені құраса, 2024 жылдың 8 айының қорытындысы бойынша өнеркәсіп өнімінің көлемі 11,3 млрд теңгені құраған. Бұл – ауданда өнеркәсіптік қуаттың артуын және жаңа өндірістердің іске қосылуын көрсетеді.
Инвестициялық жобалар мен жаңа өндірістер
Аудан экономикасының болашағы – инвестиция тарту мен жаңа жобаларға тікелей байланысты. 2023 жылы ауданға 20 млрд теңге инвестиция тартылса, 2024 жылы бұл көрсеткішті 35,8 млрд теңгеге жеткізу көзделіп отыр. Ал 2030 жылға дейінгі мақсат – 400 млрд теңгеден астам инвестиция құю арқылы 100-ге жуық жаңа жобаны іске асыру. Бұл жобалар нәтижесінде 3 мыңнан астам жаңа жұмыс орны ашылады деп күтілуде.
Өнеркәсіп саласында 327,2 млрд теңгені құрайтын 13 жоба жүзеге аспақ. Соның ішінде:
Ұн диірменін қайта құрылымдау,
Консерві зауыты,
Концентрат және шырын құю цехы,
Кірпіш зауыты,
Каустикалық сода, ПВХ, кальций карбиді, әк өндіру жобалары бар.
Сонымен қатар, қуаттылығы жылына 4 мың тонналық жеміс өңдеу цехы іске қосылады. Ауыл шаруашылығы бағытында 29,6 млрд теңгенің 14 жобасы жүзеге асырылып, өнім көлемін 158,3 млрд теңгеге жеткізу көзделіп отыр.
Аудан аумағында «Beibars Bottlers» ЖШС-нің ауыз су мен түрлі-түсті сусындар шығаратын өндіріс орны іске қосылады. Бұл жоба экологиялық таза әрі экспортқа бағытталған өнімдерді шығаруды көздейді.
Индустриалды аймақ және туризмнің даму бағыты
Түлкібас индустриалды аймағында бірнеше ірі жобалар қолға алынуда. Соның ішінде: құс фабрикасы, балық зауыты, 320 МВт газ турбиналы электр станциясының құрылысы жоспарланған.
Сондай-ақ, алма бау-бақшасын дамыту, балық шаруашылығы, сүтті бағыттағы асыл тұқымды ірі қара мал шаруашылығын жетілдіру, жеміс-жидек қайта өңдеу және құрама жем өндіру зауыты сынды жобалар өңірдің ауыл шаруашылық әлеуетін еселей түспек.
Туризм саласына биыл 150,5 млн теңге көлемінде инвестиция тарту жоспарланған. Аудан әкімдігі тарихи-мәдени орындарға келушілердің нақты есебін жүргізу қажеттігін атап өтті. Бұл – туризм инфрақұрылымын дамытудың және қызмет сапасын арттырудың негізі болмақ.
Түлкібас ауданы бүгінде жаңа экономикалық белеске көтеріліп отыр. Өндіріс, ауыл шаруашылығы, туризм және инвестициялық жобалар – өңір дамуының басты бағыттары. Аудан әкімдігі тарапынан көрсетіліп отырған қолдау мен бизнес өкілдерінің белсенділігі нәтижесінде жаңа жұмыс орындары ашылып, тұрғындардың өмір сапасы жақсарып келеді. Алдағы жылдары іске асатын жобалар Түлкібастың өңірлік даму драйверіне айналатынын көрсетіп отыр.
