Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі «Ауыл аманаты» бағдарламасын жаңа форматта іске асыруға дайындалуда. 2025 жылдан бастап, аталған жоба ауылдық аумақтардың әлеуметтік-экономикалық әлеуетін арттырудағы басты мемлекеттік қолдау құралына айналмақ. Бұл бағытта бірқатар құрылымдық өзгерістер мен жаңартулар енгізілуде. Жаңа модель ауыл тұрғындарының әл-ауқатын жақсартуға, шағын және орта бизнесті дамытуға, инфрақұрылымды жетілдіруге бағытталған.
Ауылға арналған жаңа даму тұжырымдамасы
«Ауыл аманаты» бағдарламасы алғаш рет 2023 жылы енгізілген болатын. Алайда жаңа экономикалық жағдайлар мен ауыл халқының сұраныстары ескеріле отырып, 2025 жылдан бастап бағдарламаның жаңартылған тұжырымдамасы іске қосылмақ. Министрлік ауылды тек әлеуметтік қолдау объектісі ретінде емес, экономикалық өсудің тірек нүктесі ретінде қарастырып отыр.
Жаңа модельде:
Инженерлік және әлеуметтік инфрақұрылым қатар дамытылады;
Елді мекендердің даму әлеуеті сарапталып, болашағы бар ауылдарға басымдық беріледі;
Мамандандырылған жобаларды қолдау күшейтіледі.
Анықталған әлеуетті ауылдар: болашақтың тірегі
Даму әлеуеті жоғары ауылдардың тізімі алғаш рет 2019 жылы жасалып, 2023 жылы әкімдіктердің ұсынысымен өзектендірілген болатын. Осы тізімге енген елді мекендер жаңа бағдарламаның негізгі бенефициарлары болмақ. Жобалар жүзеге асқан жағдайда, аталған ауылдарда:
Сумен, жылумен, газбен, электрмен жабдықтау жүйесі жаңғыртылады;
Әлеуметтік нысандар (мектеп, балабақша, медицина пункттері) салынуы немесе жөнделуі мүмкін;
Жергілікті халықтың өмір сапасы жақсарады.
2,5%-бен 5 мың микрокредит: ауыл кәсіпкерлеріне зор мүмкіндік
Бағдарламаның негізгі тетіктерінің бірі – төмен пайызбен берілетін шағын несиелер. 2025 жылдан бастап ауыл тұрғындарына 2,5% мөлшерлемемен 5 мыңға дейін микрокредит ұсынылуы жоспарланып отыр. Бұл несиелер:
Шағын кәсіпкерлікті дамытуға; мал шаруашылығы, өсімдік шаруашылығы, кооперативтер құруға; өнімді қайта өңдеу мен сатуға; қызмет көрсету салаларын жолға қоюға бағытталады.
Сонымен қатар, лизинг тетігі арқылы ауыл шаруашылығы техникасы мен құрал-жабдықтарын қолжетімді шарттармен алуға болады.
Елді мекендердің мамандануын анықтау: скрининг және жаңа тәсілдер
Ұлттық экономика министрлігі қазір ауылдардың нақты мүмкіндіктерін анықтау мақсатында скрининг тәсілін жаңартуда. Бұл процесс арқылы әрбір елді мекеннің:
Нарықтағы сұранысқа бейімділігі,
Табиғи ресурстық мүмкіндіктері,
Еңбек әлеуеті мен демографиялық жағдайы,
Өңірлік ерекшелігі ескеріліп, мамандану саласы анықталады.
Осы әдіс негізінде ауылдарға мақсатты түрде инвестиция тартылып, бизнес жобалар қаржыландырылады.
Жаңа қызмет түрлері мен салалар: туризм де тізімде
Бағдарлама шеңберінде ауыл экономикасын әртараптандыру көзделуде. Атап айтқанда, өңірлік ерекшелікті ескере отырып, микрокредит беру салаларының тізбесі кеңейтілуде. Жаңадан енгізілген салалар қатарында: агроөнеркәсіптік кешен, қолөнер және үй жағдайындағы өндіріс,
ауыл туризмі.
Мысалы, Абай облысы мен Шығыс Қазақстан облысының әкімдіктері туризмді перспективалық бағыт ретінде ұсынып отыр. Енді бұл сала да микрокредитпен қолдау табады. Туристік жобалар ауылдың мәдени-тарихи әлеуетін іске қосып, жаңа жұмыс орындарын ашады.
Шағын индустриялық аймақтар: өнімді өңдеу және сату хабы
Бағдарламада ауыл тұрғындарының табысын арттыру, өнім шығынын азайту және логистиканы жақсарту мақсатында шағын индустриялық аймақтар құру қарастырылған. Бұл аймақтар: өнімді сақтау, қайта өңдеу, орау және сату үшін арнайы инфрақұрылыммен қамтамасыз етіледі.
Сонымен қатар, бұл алаңдар ауыл кәсіпкерлері үшін бірігу, кооперация құру және нарыққа шығу мүмкіндігін арттырады. Нәтижесінде, жаңа жұмыс орындары ашылып, ауыл шаруашылығы өнімдерінің қосылған құны еселенеді.
2025 жылы іске қосылатын жаңартылған «Ауыл аманаты» бағдарламасы ауылдағы экономикалық белсенділікті арттыруға, жергілікті кәсіпкерлікті қолдауға және ауыл тұрғындарының тұрмысын жақсартуға бағытталған маңызды қадам болмақ. Төмен пайызбен берілетін несие, инфрақұрылымдық жобалар мен өндірістік аймақтар арқылы ауыл жаңа тыныс алады.
Мемлекет бұл бағдарлама арқылы тек қаржылай қолдау көрсетіп қана қоймай, ауылды жан-жақты дамытуға бағытталған жүйелі платформа қалыптастырып отыр. Ең бастысы – әрбір ауыл тұрғыны үшін нақты мүмкіндік ұсынылып, ауылдың келешегі жарқын болмақ.
